Bilanço, muhasebe alanında kullanılmakta temel finansal tablolardan biri olarak bilinmekte olup temel hatları ile ikiye ayrılır. Bir tarafta şirkete ait varlıklar rapor edilirken diğer tarafta ise şirketin öz kaynakları ve borçlarını göstermektedir.
Bilanço Ne Demektir?
Bilanço, işletmelerin tüm para varlıklarını, alacaklarını, vereceklerini gösteren çizelgeye denilmektedir. Muhasebe alanında kullanılmakta olan finansal tablolardır. İşletmelerin varlıklarını rapor etme, borçlarının, alacaklarının ve öz kaynaklarının tutulması işlemlerini gerçekleştirmede kullanılmaktadır. Çizelgede yer alan kalemler nakit ile envantere göre oluşturulabilmektedir. İşletmenin gelir, gider, ekipman, mal ve mülk gibi kalemlerini içermektedir.
Bilanço Türleri Hangileridir?
Bilançonun anlaşılabilmesi için öncelikle bilanço çeşitlerine bakmak gerekmektedir. Bilanço türlerinden bazıları; işletme bilançosu, ticari bilanço, konsolide bilanço, analitik bilanço, karşılaştırmalı bilanço, mali bilanço, hesap şeklinde ve rapor şeklinde bilanço olarak bilinmektedir.
İşletme Bilançosu
İşletme bilançosu, işletmelerin belirli bir dönemdeki veya andaki bilanço tablosu şeklinde ifade edilmekte olan bilanço türüdür.
Ticari Bilanço
Ticari bilanço, muhasebedeki kuramın uygulanmasına ve ticari yaşamın gerektirdiklerine göre hazırlanmakta olan bilançolara denilmektedir.
Konsolide Bilanço
Konsolide bilanço, ana şirkete bağlı aralarında sermaye ilişkileri bulunmakta olan firmaların aynı dönem ya da tarihe ait ilgili kayıtların ve bilanço kalemlerinin bir araya gelmesi ile oluşturulan bilanço türüdür. Başka bir deyişle belirli bir anda toplulaştırılmış şekilde finansal durumların gösterildiği bilançolardır.
Analitik Bilanço
Analitik bilanço, bilançoların analizlere uygun olacak şekilde hazırlanmasına denmektedir. Tüm değişkenlerin ve hesap tutarlarının değişik açılardan hesaplanarak analize hazır hale gelmesi durumudur.
Karşılaştırmalı Bilanço
Karşılaştırmalı bilanço, tutarların karşılaştırılması ile elde edilen bilançolardır. Mesela bir geçmiş tarihteki bilançonun bir başka bilanço dönemi ile karşılaştırılarak elde edilmiş olan bilanço şekli örnek olarak gösterilebilir.
Mali Bilanço
Vergi bilançosu, vergi kanunlarına uygun olacak şekilde hazırlanmış, kavramsal hesaplamaları içermekte olan bilanço türüne denilmektedir.
Hesap Şeklindeki Bilanço
Hesap şeklinde bilanço, T şeklinde düzenlenmiş olan bilançolara denilmektedir. Bu bilanço türünde aktifler sola, pasifler sağa yerleştirilmektedir.
Rapor Şeklinde Bilanço
Rapor şeklindeki bilançolarda hesap sıralamalarına bakıldığı zaman pasif hesapların aktif hesaplar altında yer aldığı bilanço türüdür.
Bilanço İşletmeler İçin Neden Önemlidir?
İşletmeler açısından bilançolar oldukça önem taşımaktadır. Bunun nedeni de bilançoların yatırımcılara ve işletme sahiplerine nelere sahip olduklarını ve nereye ne kadar borçları olduğunu gösteriyor olmasındandır. Bilançoların öncelikli kullanım amacı harcamaları ve kazançları takip etmektir ancak bilançolar şirket karlılığı açısından da önem taşımaktadır.
- Bilanço, şirketlerin yeni yatırımlar yapmaya karar verdiklerinde içinde bulundukları durumu göstermeye yardım ederek karar verme süreçlerini etkilemektedir.
- Bilanço, işletmelerin belirli zamanlardaki mali durumlarının anlık olarak görüntülerine ulaşabilmeyi sağlamaktadır.
- Bilanço, işletmelerin mali durumları ile alakalı genel bir bakış açısı sağlamaktadır.
- Bir işletmenin işleri iyi gidiyorsa, yatırımcılar bilançoya bakarak yatırım yapabilecekleri karlı bir işinizin olup olmadığını görebilmektedir.
- Bilanço, işletmelerin sorunlarını teşhis edebilmelerine, finansal açıdan güçlü yönlerini belirlemelerine ve mali durumlarını takip edebilmelerine yardımcı olmaktadır.
Bilanço Nasıl Hazırlanır?
Bilanço hazırlanırken takip edilmesi gereken bazı adımlar yer almaktadır.
Bu adımlar:
- Raporlama yapılacak olan tarihin belirlenmesi,
- Varlıkların raporlama tarihinden başlanarak tanımlanması,
- Raporlama tarihinden başlanarak yükümlülüklerin belirlenmesi,
- Hissedarların öz sermayelerinin hesaplanması,
- Toplam varlıkların öz ve borç sermayeyle karşılaştırılmasının sağlanması,
Gibi adımlardır. Bilançonun temel görevi raporlama yapmaktır. Bu raporlamaların sürekli olarak ve üç ayda bir düzenlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle sabit raporlama tarihleri de belirlenmelidir. Raporlama dönemini belirleyebilmek bilançoları bir önceki dönemle karşılaştırabilmek için de önemlidir.
Bilanço hazırlarken varlıkların sabit ve mevcut olmak iki ayrı kategoride düzenlenmeli ve her bir varlık, uygun kategorideki bir satır öğesi olacak şekilde temsil edilmelidir. Raporlama tarihinden başlanarak yükümlülükler belirlenmelidir. Sonraki adımda yatırımcılardan alınmış sermayeler ve birikmiş olan kazançlar rapora ilave edilmelidir.